Układ odpornościowy człowieka to niezwykły mechanizm chroniący cały nasz organizm. Jego prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do tego, byśmy mogli zabezpieczyć się przed przeróżnymi chorobami. Układ immunologiczny kształtuje się przez wiele lat. Szczególnie ważne są pierwsze miesiące po narodzinach, gdy zachodzą intensywne procesy doskonalenia jego funkcji. Ważną rolę w budowie systemu odpornościowego pełnią bakterie probiotyczne. W artykule wyjaśniamy, na czym ona polega.

Jak działa układ odpornościowy?

Układ odpornościowy człowieka nie składa się z jednego narządu, lecz jest rozbudowanym systemem współdziałających z sobą organów (m.in. limfatycznych i chłonnych). Komórki uczestniczące w procesach immunologicznych rozproszone są w całym ciele – znajdują się m.in. w szpiku kostnym, węzłach chłonnych, migdałkach i jelitach. Gdy do ustroju wniknie dany patogen, uruchamiana jest tzw. odpowiedź immunologiczna, czyli szereg reakcji mających na celu wyeliminowanie intruza z organizmu. Co więcej, w chwili zainfekowania drobnoustrojem w ciele człowieka powstają specjalne komórki pamięci immunologicznej. W chwili gdy ponownie zostaniemy zaatakowani przez określone wirusy lub bakterie, komórki pamięci immunologicznej są w stanie szybko je rozpoznać i zniszczyć. Odporności na dany drobnoustrój chorobotwórczy można nabrać szczepiąc się przeciwko określonej chorobie lub po prostu chorując.

Odporność pochodzi z brzucha

Największa błona śluzowa człowieka odpowiedzialna za kontakt ustroju ze środowiskiem zewnętrznym umiejscowiona jest w jelitach. Błona śluzowa jelit nie tylko zapewnia wchłanianie składników odżywczych, lecz także chroni organizm przed szkodliwymi substancjami i drobnoustrojami. Jak wspomnieliśmy, część układu immunologicznego występuje w obrębie przewodu pokarmowego. Do określenia tkanki limfatycznej odpowiedzialnej za ochronę jelit oraz rozpoznawanie i obronę organizmu przez czynnikami szkodliwymi używa się określenia GALT – ang. gut-associated lymphoid tissue. GALT jest z kolei integralnym komponentem MALT (ang. mucosa-associated lymphoid tissue), części układu odpornościowego składającego się z tkanki limfatycznej związanej z błonami śluzowymi.
Dobre bakterie jelitowe
Istotny wpływ na działanie GALT mają dobroczynne bakterie probiotyczne. Ich obecność skutkuje wzmocnieniem odporności lokalnej oraz podwyższeniem odporności ogólnej organizmu. Flora bakteryjna jelit składa się z około 2 kilogramów dobrych bakterii. Ich ilość jest ogromna – szacuje się, że prawie 10-krotnie przewyższa liczbę komórek człowieka! Obecność bakterii w jelitach stanowi naturalną barierę ochronną przed wniknięciem bakterii chorobotwórczych, wirusów i grzybów.

Probiotyki a wspieranie odporności

Aby dbać o dobrą kondycję układu odpornościowego należy przede wszystkim zapewnić sobie właściwą dietę. Dobrze zbilansowana dieta to taka, która dostarczy organizmowi składników odżywczych i substancji niezbędnych do walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi. Bogatym źródłem witamin i minerałów są na przykład świeże owoce i warzywa. Dobrym pomysłem jest też na pewno ograniczenie ilości tłuszczów oraz wyeliminowanie z diety zbędnych cukrów. Jadłospis warto uzupełnić o odpowiednie preparaty probiotyczne. Ich znaczenie w działaniu układu immunologicznego jest ogromne. Pośród najważniejszych funkcji probiotyków należy wymienić przede wszystkim stwarzanie odpowiedniego środowiska do namnażania się dobrych bakterii jelitowych, zwiększanie przeciwciał sIgA podczas infekcji, stymulowanie odnowy komórek przewodu pokarmowego oraz aktywację cytotoksycznych komórek odpornościowych (tzw. natural killers) kluczowych w pokonywaniu komórek nowotworowych.