Jak leczyć zespół jelita drażliwego?

18 stycznia 2023

Zespół jelita drażliwego to przypadłość, która dotyka coraz więcej osób. Niestety, znacząco obniża ona komfort codziennego życia. Warto więc wiedzieć, jak postępować, gdy przytrafi nam się ten problem. 

Czym jest zespół jelita drażliwego? 

Zespół jelita drażliwego (IBS), czyli inaczej nadpobudliwość jelita grubego, to zespół objawów i dolegliwości spowodowanych przez nadmierną pobudliwość tego jelita. Objawia się silnymi bólami brzucha, uporczywą biegunką, zaparciami oraz wzdęciami. 

Zespół jelita drażliwego – co jeść?

Nie ma uniwersalnej diety, idealnej dla każdej osoby borykającej się z problemem zespołu jelita nadwrażliwego, ze względu na różnorodność objawów: biegunki, zaparcia (często naprzemiennie), wzdęcia, gazy, uczucie przepełnienia, bóle skurczowe itp. 
U osób, które nie znajdują się w danym momencie na etapie nasilenia objawów IBS, na dobry stan jelit oraz ich prawidłową mikroflorę wpływa tzw. dieta śródziemnomorska. Bazuje ona na produktach jak najmniej przetworzonych: produktach lokalnych, dużej ilości warzyw, owoców, węglowodanów złożonych dobrej jakości, chudym nabiale, rybach morskich, oliwie z oliwek i praktycznie całkowicie eliminuje produkty wysoko przetworzone, czerwone mięso, słodycze, kofeinę i inne używki. Może być stosowana w okresie remisji, kiedy objawy podrażnienia jelit nie są uciążliwe.

Aby zmniejszyć dolegliwości zarówno w postaci zaparciowej jak i biegunkowej, należy:
- Spożywać niewielkie, regularne posiłki, o stałych godzinach, 
- Ograniczyć smażenie na rzecz gotowania, pieczenia i duszenia, 
- Dbać o świeżość posiłków w celu zmniejszenia ryzyka zatrucia,
- Wybierać produkty, które są jak najmniej przetworzone, 
- Unikać produktów o działaniu wzdymającym, szczególnie w postaci surowej (np. cebula, czosnek, kapusta, por, papryka, jabłka), 
- Ograniczyć lub wyeliminować kawę i mocną herbatę, które nasilają kurczliwość jelita, 
- Odrzucić produkty zawierające benzoesan sodu o działaniu prozapalnym, 
- Nie spożywać żywności przetworzonej, produktów tłustych, ciężkostrawnych i fast food. 


Osoby z zespołem jelita nadwrażliwego bardzo często cierpią z powodu nadmiernego gromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowym i wzdęć. W tej sytuacji sprawdza się:
    • Jedzenie bez pośpiechu, przy stole, dokładne i powolne przeżuwanie pokarmu; 
    • Niepopijanie posiłków, picie bardzo powoli, małymi łyczkami 
    • Unikanie płynów gazowanych, w tym gazowanej wody; 
    • Wyeliminowanie żucia gumy, ssania twardych cukierków; 
    • Wspomniane wyżej zasady diety 
    • Regulacja udziału błonnika pokarmowego - przy nasilonych wzdęciach i biegunkach małe spożycie, zaś podczas zaparć większe. Nie należy stosować otrąb - są bogate w błonnik, ale zwiększają wytwarzanie gazów jelitowych. 

Zespół jelita drażliwego - leczenie

Najważniejsza w leczeniu zespołu jelita drażliwego jest odpowiednio dobrana dieta, o której piszemy powyżej. Należy ją wspomagać unikaniem stresów, regularnym trybem życia i posiłków.
U chorych, u których leczenie dietą nie jest skuteczne, a objawy nasilają się w związku ze stresem emocjonalnym, lub u osób, u których występują zaburzenia snu albo inne objawy emocjonalne, warto zastosować terapię poznawczo-behawioralną prowadzona przez certyfikowanego terapeutę. Ostatnią linią leczenia jest farmakoterapia, tj. stosowanie leków przeciwbiegunkowych, rozkurczowych, niwelujących wzdęcia, ułatwiających wypróżnienia i regulujących motorykę przewodu pokarmowego.
Przy każdym z tych rodzajów kuracji ogromnym wsparciem jest stosowanie probiotyków, które odbudowują mikroflorę jelit, tym samym pomagając uregulować zaburzony rytm ich pracy. Wszystko to pozwala na zmniejszenie dokuczliwych objawów oraz uzyskanie mniej lub bardziej trwałej poprawy stanu zdrowia.