Coraz częściej słyszymy o zespole jelita drażliwego. Bardzo możliwe, że zetknąłeś się z tą nazwą podczas rozmów ze znajomymi lub może zastanawiasz się, czy sam nie cierpisz na to schorzenie. Dowiedz się, czym jest zespół jelita drażliwego, jak rozpoznać tę chorobę i jakie są jej przyczyny
Bóle brzucha, trudności z regularnym wypróżnieniem, wzdęcia, nieprawidłowy wygląd kału – to wszystko może, ale nie musi być objawem zespołu jelita drażliwego. Objawy te mogą mieć bowiem zupełnie inne podłoże.  O zespole jelita drażliwego (możemy też spotkać się ze skrótem IBS  - z ang. Irritable Bowel Syndrome) mówimy tylko w sytuacji, kiedy nie ma zdiagnozowanych zmian w budowie jelita, a cierpimy z powodu przykrych dolegliwości brzusznych. Są to więc typowo czynnościowe nieprawidłowości w pracy jelit. Sprawia to, że diagnostyka tego schorzenia nie należy do najłatwiejszych. 

Co to jest zespół jelita drażliwego?

Zespół jelita drażliwego to przewlekła i trudna do całkowitego wyleczenia choroba przewodu pokarmowego. Zaburzenia pracy jelit będące jej objawem (skurcze, bóle, biegunki lub zaparcia) co jakiś czas nawracają i uprzykrzają nam życie. Niejednokrotnie nasilenie objawów jest związane ze stresem. Mogą one wiec znacząco utrudnić wykonanie ważnych zadań w pracy, przeszkodzić w podejściu do egzaminu, w rodzinnej uroczystości lub romantycznym spotkaniu we dwoje. Choroba jest o tyle trudna w diagnozowaniu i leczeniu, że nie jest spowodowana żadnymi konkretnymi nieprawidłowościami. Lekarze coraz częściej mówią jednak, że zespół jelita drażliwego to choroba cywilizacyjna, to znaczy jest ona powiązana z dominującym współcześnie trybem życia, pełnym stresu i pośpiechu.

Zespół jelita drażliwego – objawy

Najczęstsze objawy zespołu jelita drażliwego to silne skurczowe bóle brzucha i zaburzenia rytmu wypróżniania się, mogą pojawić się biegunki lub zaparcia. Zdarza się też, że zaparcia i biegunka występują na przemian. IBS z przewagą biegunki wymaga ciągłego odwiedzania toalety – chory musi wypróżnić się co najmniej 3 razy dziennie, a często jest to poprzedzone silnymi skurczami jelit. Jeżeli przeważają zaparcia, wypróżnienia są rzadkie, często bolesne i wymagają wysiłku.
Innymi objawami mogą być wymioty, wzdęcia, odbijanie, uczucie przepełnienia po posiłku i zalegania pokarmu, śluz w stolcu, a nawet bóle głowy oraz uczucie zmęczenia i niepokoju. Trudności z wypróżnieniem mogą też sprawić, że chory zaczyna się obawiać wizyt w toalecie, towarzyszący temu stres dodatkowo potęguje objawy.

Zespół jelita drażliwego – przyczyny

Nie znamy do końca czynników wywołujących zespół jelita drażliwego i jego objawy.  Mogą być to np. uwarunkowania genetyczne – ryzyko wystąpienia dolegliwości jest większe, jeśli ktoś bliski cierpi już na tę chorobę, dlatego lekarz na pewno zapyta o to podczas wywiadu. Czasem też sami „pracujemy” na to schorzenie   - poprzez nieprawidłową dietę, przejadanie się, nadmierne spożycie alkoholu i kofeiny. Może być też ono skutkiem różnych infekcji i zakażeń jelitowych, a także operacji brzusznych i stosowania leków, które niszczą ochronną florę bakteryjną i zakłócają perystaltykę jelit. Naszym jelitom szkodzą szczególnie antybiotyki i środki przeczyszczające. Nie mniej ważne są czynniki psychologiczne – silny stres, depresja, nerwica lub zaburzenia odżywiania.

Jak wygląda zespół jelita drażliwego u dzieci?

Coraz częściej spotykamy się z tym problemem u dzieci. Zwłaszcza najmłodsze maluchy, które jeszcze nie komunikują się sprawnie i których układ pokarmowy wciąż jest niedojrzały, mogą sprawiać problemy z postawieniem trafnej diagnozy podczas wizyty u lekarza. Szczególnie ważna jest więc obserwacja przez rodziców, gdyż skurczowe bóle brzucha i biegunki mogą towarzyszyć u dzieci też silnym emocjom, alergiom, zapaleniu pęcherza, różnym chorobom wieku dziecięcego, a nawet poważnym stanom zapalnym jelit. 
Jeśli lekarz stwierdzi po wykonaniu badań (takich jak np. morfologia lub bardziej ukierunkowane badania krwi, USG jamy brzusznej, a czasami nawet gastroskopia), że z układem pokarmowym nie dzieje się nic poważnego, powinniśmy pomyśleć właśnie o zespole jelita drażliwego. Jeśli dziecko przez 3 miesiące ma skurczowe bóle brzucha i zaparcia lub biegunki, a medycyna nie jest w stanie znaleźć konkretnych przyczyn – jest bardzo prawdopodobne, że nasz maluszek cierpi właśnie na zespół jelita drażliwego.